کد مطلب:253219 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:323
سخنان ارزنده ی امام هادی
1. «السهر الذ للمنام والجوع یزید فی طیب الطعام» [1] .
بی خواب شدن و بیدار ماندن، خواب را لذیذتر می كند و گرسنگی به خوبی پاكیزگی و لذت طعام و غذا می افزاید.
فرمایش حضرت، اشاره به عبادت شب و روزه ی روز دارد، نه هر بیداری و گرسنگی. در حدیثی از امام باقر علیه السلام از پدران و از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم می خوانیم: «لا سهر
[ صفحه 275]
الا فی ثلاث: متهجد بالقرآن، او طالب العلم، او عروس تهدی الی زوجها» [2] .
شب بیداری نیست مگر در سه چیز: شب زنده داری با كسی است كه شبها را برای خواندن قرآن، نماز و عبادت و یا در طلب علم و دانش بیدار بماند و یا در عروسی كه عروس را به خانه ی شوهرش می برند.
عرض كردیم كه منظور حضرت هادی علیه السلام عبادت است، یعنی انسان شب بیدار بماند و عبادت كند. نه اینكه شب را بیدار مانده و با نادانی و خوش گذرانی و عیاشی به سر می برند این «سهر» نیست.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرموده است: «نوم العاقل افضل من سهر الجاهل» [3] خواب عاقل و دانا بهتر از بیدار ماندن نادان است.
2. «اذكر مصرعك بین یدی اهلك، فلا طبیب یمنعك و لا حبیب ینفعك» [4] .
محل افتادن خود را در برابر اهل و عیالت یاد كن كه در آن حال طبیبی نیست تو را از مردن منع كند و دوستی نیست كه در آن حال تو را سود رساند.
امام هادی علیه السلام با این حدیث به حال جان كندن و احتضار انسان اشاره می كند كه در آن حال هیچ كس توانایی نگهداشتن او را ندارد.
همچنین اشاره است به قول خداوند كه می فرماید:
(اذا بلغت التراقی) هنگامی كه روح انسان به چنبره (استخوانهایی كه گرداگرد گلو را گرفته) رسید، (رسیدن جان به گلوگاه كنایه از آخرین لحظات عمر است) در این هنگام اطرافیان او سراسیمه و دستپاچه به دنبال راه نجاتی می گردند.
(و قیل من راق) گفته می شود: آیا كسی هست كه بیاید و این بیمار را از مرگ نجات دهد؟
این سخن را از روی عجز و یأس و بیچارگی می گویند، در حالی كه می دانند كار از كار گذشته است و از دست طبیب نیز كاری ساخته نیست.
در آیه ی بعد به یأس كامل «محتضر» اشاره كرده می فرماید: (و ظن انه الفراق) در این
[ صفحه 276]
حال او از زندگی به طور مطلق مأیوس شده و یقین به فراق و جدایی از دنیا پیدا می كند.
(والتفت الساق بالساق، الی ربك یومئذ المساق) [5] و ساق پاها به هم پیچیده می شود و لحظه ی مرگ فرا می رسد. آخر این آیه می فرماید: مسیر همه ی خلایق در آن روز به سوی دادگاه پروردگار تو است.
آری باید یاد كنیم كه همه به سوی او باز می گردند و در دادگاه عدل او حاضر می شوند و تمام راه ها به او ختم خواهد گشت. [6] .
3. در تحف العقول، از حضرت نقل شده كه می فرماید: «الدنیا سوق، ربح فیها قوم و خسر آخرون» دنیا بازاری است كه عده ای از آن سود، عده ای دیگر زیان می برند.
4. «من التقی الله یتقی، و من اطاع الله یطاع، و من اطاع الخالق لم یبال سخط المخلوقین، و من اسخط الخالق فقمن ان یحل به سخط المخلوقین». [7] .
هر كه از خدا بپرهیزد، از او بپرهیزند و هر كه خدا را اطاعت كند، اطاعت شود (مردم مطیع آن باشند). و هر كه مطیع خدا است، از خشم مخلوق باك و ترس ندارد و هر كه خدا را به خشم آورد، پس سزاوار است كه به خشم مخلوق دچار شود.
بی خواب شدن و بیدار ماندن، خواب را لذیذتر می كند و گرسنگی به خوبی پاكیزگی و لذت طعام و غذا می افزاید.
فرمایش حضرت، اشاره به عبادت شب و روزه ی روز دارد، نه هر بیداری و گرسنگی. در حدیثی از امام باقر علیه السلام از پدران و از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم می خوانیم: «لا سهر
[ صفحه 275]
الا فی ثلاث: متهجد بالقرآن، او طالب العلم، او عروس تهدی الی زوجها» [2] .
شب بیداری نیست مگر در سه چیز: شب زنده داری با كسی است كه شبها را برای خواندن قرآن، نماز و عبادت و یا در طلب علم و دانش بیدار بماند و یا در عروسی كه عروس را به خانه ی شوهرش می برند.
عرض كردیم كه منظور حضرت هادی علیه السلام عبادت است، یعنی انسان شب بیدار بماند و عبادت كند. نه اینكه شب را بیدار مانده و با نادانی و خوش گذرانی و عیاشی به سر می برند این «سهر» نیست.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرموده است: «نوم العاقل افضل من سهر الجاهل» [3] خواب عاقل و دانا بهتر از بیدار ماندن نادان است.
2. «اذكر مصرعك بین یدی اهلك، فلا طبیب یمنعك و لا حبیب ینفعك» [4] .
محل افتادن خود را در برابر اهل و عیالت یاد كن كه در آن حال طبیبی نیست تو را از مردن منع كند و دوستی نیست كه در آن حال تو را سود رساند.
امام هادی علیه السلام با این حدیث به حال جان كندن و احتضار انسان اشاره می كند كه در آن حال هیچ كس توانایی نگهداشتن او را ندارد.
همچنین اشاره است به قول خداوند كه می فرماید:
(اذا بلغت التراقی) هنگامی كه روح انسان به چنبره (استخوانهایی كه گرداگرد گلو را گرفته) رسید، (رسیدن جان به گلوگاه كنایه از آخرین لحظات عمر است) در این هنگام اطرافیان او سراسیمه و دستپاچه به دنبال راه نجاتی می گردند.
(و قیل من راق) گفته می شود: آیا كسی هست كه بیاید و این بیمار را از مرگ نجات دهد؟
این سخن را از روی عجز و یأس و بیچارگی می گویند، در حالی كه می دانند كار از كار گذشته است و از دست طبیب نیز كاری ساخته نیست.
در آیه ی بعد به یأس كامل «محتضر» اشاره كرده می فرماید: (و ظن انه الفراق) در این
[ صفحه 276]
حال او از زندگی به طور مطلق مأیوس شده و یقین به فراق و جدایی از دنیا پیدا می كند.
(والتفت الساق بالساق، الی ربك یومئذ المساق) [5] و ساق پاها به هم پیچیده می شود و لحظه ی مرگ فرا می رسد. آخر این آیه می فرماید: مسیر همه ی خلایق در آن روز به سوی دادگاه پروردگار تو است.
آری باید یاد كنیم كه همه به سوی او باز می گردند و در دادگاه عدل او حاضر می شوند و تمام راه ها به او ختم خواهد گشت. [6] .
3. در تحف العقول، از حضرت نقل شده كه می فرماید: «الدنیا سوق، ربح فیها قوم و خسر آخرون» دنیا بازاری است كه عده ای از آن سود، عده ای دیگر زیان می برند.
4. «من التقی الله یتقی، و من اطاع الله یطاع، و من اطاع الخالق لم یبال سخط المخلوقین، و من اسخط الخالق فقمن ان یحل به سخط المخلوقین». [7] .
هر كه از خدا بپرهیزد، از او بپرهیزند و هر كه خدا را اطاعت كند، اطاعت شود (مردم مطیع آن باشند). و هر كه مطیع خدا است، از خشم مخلوق باك و ترس ندارد و هر كه خدا را به خشم آورد، پس سزاوار است كه به خشم مخلوق دچار شود.
[1] بحارالأنوار، ج 84، ص 172.
[2] مستدرك الوسايل، ج 5، ص 117.
[3] بحارالأنوار، ج 1، ص 91.
[4] بحارالأنوار، ج 75، ص 370.
[5] سوره قيامت، آيه 126 تا 30.
[6] اقتباس از تفسير نمونه، ج 25، ص 308.
[7] بحارالأنوار، 68، ص 182.